Σχεδιασμός του εκπαιδευτικού προγράμματος MMEHR Πολυπολιτισμική αναγνώριση και αξιολόγηση των Ανθρωπίνων Πόρων - Βιομηχανία 4.0

O σχεδιασμός του εκπαιδευτικού προγράμματος MMEHR έχει βασικό στόχο την ανάπτυξη του μαθήματος «Πολυπολιτισμική αναγνώριση και αξιολόγηση των Ανθρωπίνων Πόρων - Βιομηχανία 4.0», το οποίο αναγνωρίζει τα «κενά» γνώσης στον τομέα διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού και παρέχει ένα εξειδικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τους υπεύθυνους διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού αλλά και για τους φοιτητές σε αντίστοιχα πεδία. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα είναι διαθέσιμο σαν ανοιχτό διαδικτυακό πρόγραμμα. Συνεπώς, ο σχεδιασμός του εν λόγω εκπαιδευτικού προγράμματος αναμένεται να προσδιορίσει το κατάλληλο πλαίσιο για την προετοιμασία των εκπαιδευτικών ενοτήτων που θα στοχεύουν στα ακόλουθα:

• Να προσδιορίσουν μια στρατηγική αναγνώρισης των πραγματικών ταλέντων και στην εκπαίδευση των εργαζομένων με πολυπολιτισμικό υπόβαθρο.
• Να κατανοηθεί ο βαθμός επιρροής των πολυπολιτισμικών ζητημάτων στην εργασιακή αποδοτικότητα και τη ροή της επικοινωνίας.
• Να υιοθετηθούν αποτελεσματικές τεχνικές στην αναγνώριση των «κρυφών» δεξιοτήτων των εργαζομένων με πολυπολιτισμικό υπόβαθρο και της προστιθέμενης αξίας τους για την αγορά εργασίας.
• Να χρησιμοποιηθούν τα ψηφιακά εργαλεία των ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων που θα δημιουργηθούν στα πλαίσια του προγράμματος MEEHR για τη δημιουργία και εφαρμογή ενός στρατηγικού πλάνου προσωποποιημένης αναγνώρισης των δεξιοτήτων των εργαζομένων.
• Να υιοθετηθούν τα διαθέσιμα εργαλεία του MΜEHR στην κατεύθυνση της μη διάκρισης των φύλων, και συγκεκριμένα για την καλύτερη υποστήριξη των εξειδικευμένων αναγκών των εργαζόμενων γυναικών με πολυπολιτισμικό υπόβαθρο.

Ο σχεδιασμός και το μαθησιακό περιεχόμενο του προτεινόμενου εκπαιδευτικού προγράμματος αναπτύχθηκαν σύμφωνα με τις Τεχνικές Κατευθυντήριες Οδηγίες MMEHR που συνοψίζει τις συστάσεις της ομάδας των 50 εμπειρογνωμόνων του MMEHR που ορίστηκαν από όλες τις χώρες των συμμετεχόντων οργανισμών. Οι οδηγίες περιλαμβάνουν συστάσεις για τις διδακτικές αρχές, το μαθησιακό περιεχόμενο και τα μαθησιακά αποτελέσματα σχετικά με την αναγνώριση των πολυπολιτισμικών δεξιοτήτων στη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων.

Ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού προγράμματος MMEHR αποτελεί βασικό υλικό εργασίας για την ομάδα του έργου. Οι εθνικές ομάδες εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να υποστηρίξουν αυτό το ουσιαστικό στάδιο υλοποίησης του έργου, κλήθηκαν να αξιολογήσουν το πρόγραμμα σπουδών ώστε να γίνουν ενδεχόμενες προσαρμογές στο σχεδιασμό του εκπαιδευτικού προγράμματος. 

Για το σκοπό αυτό, σχεδιάστηκε ένα ερωτηματολόγιο. Ο αριθμός των απαντήσεων που ελήφθησαν είναι 26 από συνολικά 50 εμπειρογνώμονες από όλες τις χώρες των εταίρων (9 από τη Γερμανία, 10 από την Ελλάδα, 6 από την Ιταλία, 1 από την Τουρκία).

Η πλειοψηφία των ειδικών συμφώνησε με τη δομή και το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών. Τα σχόλια των εμπειρογνωμόνων ήταν ικανοποιητικά, συμπεριλαμβανομένων κάποιων πολύ χρήσιμων προτάσεων για την ανάπτυξη των ενοτήτων MMEHR MOOC. Μερικά από τα πιο σημαντικά σημεία που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη στην ανάπτυξη ενοτήτων είναι:

• Έμφαση στη διαπολιτισμική εκπαίδευση σε σχέση με την αγορά εργασίας (δεδομένα σχετικά με το άνοιγμα των εθνικών αγορών εργασίας στο διαπολιτισμικό και πολυπολιτισμικό προσωπικό).
• Περιγραφή των διαπολιτισμικών και δεξιοτήτων των μεταναστών εργαζομένων και διεθνών επαγγελματιών, συμπεριλαμβάνοντας και τις πολιτιστικές και επικοινωνιακές δεξιότητες.
• Η ποικιλομορφία, τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ, φυλετικές διακρίσεις κ.λπ. είναι κρίσιμα στοιχεία της σημερινής πολυπολιτισμικής και διεθνούς διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού και προτείνεται να συμπεριληφθούν.

Σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Παιδείας της UNESCO (2016), η έννοια του εκπαιδευτικού προγράμματος αναφέρεται στην ανάπτυξη ικανοτήτων ή δυνατοτήτων όπως η κριτική σκέψη και περιλαμβάνει ευρύτερους τομείς γνώσης, δεξιοτήτων και αξιών. Αντικατοπτρίζει μια στοχευμένη και οργανωμένη συλλογή γνώσεων, δεξιοτήτων και αξιών. Επιπλέον, θα μπορούσε να λεχθεί πως η δομή του εκπαιδευτικό πρόγραμμα αποτελεί μια σύνθεση του υλικού βάσει του οποίου θα οργανώνεται η διαδικασία της διδασκαλίας, της μάθησης και της αξιολόγησης μέσω της απάντησης των ερωτημάτων για το τι, πως, πότε και πως θα μπορούσαν οι φοιτητές να μάθουν.

Ο ορθός σχεδιασμός του εκπαιδευτικού προγράμματος MMEHR περιλαμβάνει την έννοια της ποιότητας, λαμβάνοντας υπόψη ότι την ανάπτυξη και η υλοποίηση των διαδικασιών αλλαγής και οι στόχοι του πρέπει να είναι σαφώς προσδιορισμένοι. Έτσι, η συνάφεια, η συνέπεια, η πρακτικότητα και η αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού προγράμματος και των περιεχομένων του είναι υποχρεωτικοί δείκτες. Ως ένα υψηλών προδιαγραφών εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το MMEHR περιλαμβάνει και περιγράφει με σαφή και συνεπή τρόπο τις ενότητες, τα μαθήματα και το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί σε κάθε μάθημα (π.χ. οπτικοακουστικό υλικό, παρουσιάσεις, συνεδρίες για εξάσκηση) μαζί με τα μαθησιακά αποτελέσματα του προγράμματος.

Υπάρχουν 3 διαφορετικοί τύποι σχεδιασμού[1] των εκπαιδευτικών προγραμμάτων:

1. Σχεδιασμός με επίκεντρο το θέμα

Αυτός ο τύπος εκπαιδευτικού προγράμματος αναπτύσσεται γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα ή αρχή και εστιάζει περισσότερο στο θέμα παρά στον εκπαιδευόμενο

2. Σχεδιασμός με επίκεντρο τον εκπαιδευόμενο

Αυτός ο τύπος εκπαιδευτικού προγράμματος, σε αντίθεση με το σχεδιασμό με επίκεντρο το θέμα, λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των εκπαιδευόμενων, τα «κενά» γνώσης και εστιάζει στο να ενθαρρύνει τους εκπαιδευόμενους να χαράξουν το εκπαιδευτικό τους μονοπάτι μέσω των επιλογών τους.

3. Σχεδιασμός με επίκεντρο το πρόβλημα

Παρόμοια με το σχεδιασμό με επίκεντρο τον εκπαιδευόμενο, ο σχεδιασμός με επίκεντρο το πρόβλημα εκθέτει τους εκπαιδευόμενους σε ρεαλιστικά προβλήματα και τους βοηθά θα βρίσκουν τις λύσεις.

Δίνοντας έμφαση στις προαναφερθείσες τεχνικές σχεδιασμού, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και οι αναπτυχθείσες εκπαιδευτικές ενότητες θα παρέχουν στους εκπαιδευόμενους την ευκαιρία να αποκτήσουν όλη την πολυπολιτισμική γνώση και τις δεξιότητες, αρχές και συμπεριφορές που είναι απαραίτητες για τους εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους στον τομέα διαχείρισης και αναγνώρισης του ανθρώπινου δυναμικού.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί για τους σκοπούς του έργου MMEHR επιδιώκει να συμπεριλάβει τους παραπάνω παράγοντες σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιήσει και να ενισχύσει την εκπαιδευτική διαδικασία για τις ομάδες στόχους και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Συνίσταται να χρησιμοποιηθεί η τεχνική του σχεδιασμού με επίκεντρο τον εκπαιδευόμενο στην περίπτωση του εκπαιδευτικού προγράμματος του MMEHR, ώστε να στοχεύει στις ιδιαίτερες ανάγκες της ομάδας στόχου.

Ο σκοπός του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι να ταυτοποιήσει τις κατάλληλες πολυπολιτισμικές στρατηγικές εκπαίδευσης και δραστηριότητες που απαιτούνται για να επιτευχθεί το αναμενόμενο μαθησιακό αποτέλεσμα κατά την υλοποίηση του έργου MEEHR. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρέχει μια σφαιρική εικόνα των διαδικασιών και μεθοδολογιών που πρέπει να αναπτυχθούν ώστε οι τελικοί χρήστες να λαμβάνουν εκπαίδευση στις απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες.

[1] https://www.thoughtco.com/curriculum-design-definition-4154176/

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του MΜEHR θα σχεδιαστεί σύμφωνα με τις εξειδικευμένες ανάγκες και απαιτήσεις των παρακάτω ομάδων στόχων:

1. Εκπαιδευτικοί/ εκπαιδευτές σε πανεπιστήμια και ιδρύματα των συμμετεχόντων χωρών
2. Φοιτητές στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού σε πανεπιστήμια και ιδρύματα των συμμετεχόντων χωρών, ώστε να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς εργασίας
3. Ενδιαφερόμενοι στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού στις συμμετέχουσες χώρες, όπως επαγγελματίες, διευθυντικά στελέχη/ εργαζόμενοι (διευθυντές των τμημάτων του Ανθρώπινου Δυναμικού / παραγωγής σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μεγάλες βιομηχανίες και δημόσιες Αρχές), κυνηγοί ταλέντων και ατόμων με δεξιότητες, αξιωματικοί γραφείων απασχόλησης και υπευθύνων για τη χάραξη πολιτικής στην εργασία, οι οποίοι έχουν ανάγκη να αναπτύξουν τις ικανότητες και τις δεξιότητες τους με τεχνικές πολυπολιτισμικής αναγνώρισης και αξιολόγησης 4.0.
4. Άτομα που αναζητούν εργασία έχοντας πολυπολιτισμικό υπόβαθρο και ανάγκες να εργαστούν στον τομέα που έχουν εκπαιδευτεί και εξειδικευτεί από τις συμμετέχουσες χώρες. Για τα μεμονωμένα άτομα αυτής της ομάδας στόχου, οι ειδικοί στον τομέα του Ανθρώπινου Δυναμικού προσδιορίζοντας τις πραγματικές τους ικανότητες θα δημιουργήσουν πολύ πιο κατάλληλες εργασιακές ευκαιρίες που θα οδηγήσουν σε βελτιωμένη παραγωγικότητα των νέων εργαζομένων.
5. Υποαπασχολούμενα άτομα που ήδη εργάζονται στις συμμετέχουσες χώρες, και συγκεκριμένα γυναίκες, που είναι υπέρ καταρτισμένες , ωστόσο έχουν ανάγκη να αναγνωριστεί η πραγματική εκπαίδευση και εξειδίκευση τους.

Το πρόγραμμα θα ενθαρρύνει την απασχόληση των φοιτητών της Ανώτατης Εκπαίδευσης χάρη στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων, χρησιμοποιώντας παιδαγωγικές προσεγγίσεις με επίκεντρο τον εκπαιδευόμενο και ενισχύοντας την ψηφιακή ολοκλήρωση στη μάθηση, τη διδασκαλία, την κατάρτιση και τη νεανική εργασία σε διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης, με την προώθηση της πρόσβασης στη μάθηση μέσω των Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων ώστε να δομηθεί ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό υλικό με τη χρήση τεχνικών πολυπολιτισμικής αναγνώρισης και αξιολόγησης 4.0. Ο σκοπός είναι να βελτιωθεί η απασχόληση των φοιτητών, η πρόσβαση στην αγορά εργασίας και η απόκτηση μια σειράς ψηφιακών δεξιοτήτων τις οποίες οι φοιτητές θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν αργότερα στην καριέρα τους.

Με την τελική ολοκλήρωση της εργασίας, αναμένεται να αναπτυχθεί ένα πολυπολιτισμικό, ρεαλιστικό και βασισμένο σε ρεαλιστικά προβλήματα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εκπαιδευτές και μαθητές όπως προαναφέρθηκε, το οποίο συγκεκριμένα θα εστιάζει στον τομέα της διαχείρισης και αναγνώρισης Ανθρώπινου Δυναμικού και θα αναγνωρίζει τις απαραίτητες ανάγκες κατάρτισης και εγκάρσιες δεξιότητες για την ανάπτυξη υψηλού επιπέδου πολυπολιτισμικών ικανοτήτων.

Οι Deadrick & Stone (2014), τόνισαν τη σημασία της Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού για την επιτυχία οποιασδήποτε οργάνωσης σε ότι αφορά τη λειτουργία και τις τρέχουσες υπηρεσίες της. Επομένως, τα εκπαιδευτικά προγράμματα θα πρέπει να επικεντρώσουν τις μεθόδους διδασκαλίας σε κρίσιμες πτυχές της Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού, ώστε να εξασφαλίσουν ότι οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν ένα στρατηγικό ρόλο στην οικονομία της γνώσης.

Επιπροσθέτως, τις βασικές λειτουργίες της διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, όπως αποζημίωση, η ισορροπία της εργασιακής ζωής, η διαφορετικότητα και η πολυπολιτισμική διαχείριση κλπ. Πρέπει να αποτελούν τις βασικές πτυχές των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ώστε να εξασφαλίζεται πως οι εκπαιδευόμενοι θα αποκτήσουν στρατηγική σκέψη (Hammer, 2018).

Σύμφωνα με τον Herman (2008), παρότι τα εκπαιδευτικά μαθήματα στις τεχνικές δεξιότητες όπως το μάρκετινγκ, η λογιστική και η οικονομική διαχείριση των προγραμμάτων μπορούν να θεωρηθούν επαρκή, είναι σημαντικό να ενισχυθεί η διδασκαλία στις επικοινωνιακές δεξιότητες που απαιτούνται για να εργαστεί κάποιος παραγωγικά με ομαδικό τρόπο.

Όσον αφορά την εκπαίδευση ενηλίκων, ο Malcolm S. Knowles (1973), πρωτοπόρος στην εκπαίδευση ενηλίκων, ανέφερε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά των ενηλίκων μαθητών:

• Την ανάγκη ύπαρξης κινήτρου και σκοπού να μάθουν κάτι καινούριο
• Την προτίμηση σε πρακτικές γνώσεις
• Να δίνουν λύσεις σε προβλήματα
• Να προτιμούν την κοινωνική αλληλεπίδραση ως μέθοδο διδασκαλίας
• Την ανάγκη να εντάσσουν και να συνδυάζουν νέες ιδέες με την υφιστάμενη γνώση.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να μεταδίδεται το μαθησιακό υλικό, είτε επίσημοι είτε όχι. Μερικοί αντιπροσωπευτικοί τρόποι είναι οι εξής:

• Ομαδική μάθηση
• Σε διάταξη εκπαιδευτικής τάξης
• Δια ζώσης εκπαιδευτικά προγράμματα
• Με παρεμβάσεις καθοδήγησης
• Διαδικτυακή μάθηση ή αυτομάθηση

Οι εταίροι παροτρύνονται να χρησιμοποιήσουν μια ή περισσότερες μαθησιακές μεθόδους ή προσεγγίσεις που θεωρούν πιο κατάλληλες για το περιεχόμενο των μαθημάτων που αναπτύσσουν, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις ανάγκες κάθε συγκεκριμένης ομάδας στόχου.

Οι βασικοί στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος MMEHR είναι η δημιουργία δυνατοτήτων μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτών να αποκομίσουν ποιότητα και σχετικές δεξιότητες στη διδασκαλία και την μελέτη τεχνικών πολυπολιτισμικής αναγνώρισης και αξιολόγησης ανθρώπινων πόρων 4.0. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα αποτελεί μια διεπιστημονική εκπαιδευτική πηγή με βάση την αντιμετώπιση των ρεαλιστικών προβλημάτων για εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους, συμπεριλαμβανομένου του τομέα διαχείρισης και αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού. Θα αποτελεί ένα σύμμαχο στην αναγνώριση των εκπαιδευτικών αναγκών και των οριζόντιων δεξιοτήτων που απαιτούνται για να αναπτυχθούν υψηλού επιπέδου πολυπολιτισμικές δεξιότητες. Τα μαθησιακά αποτελέσματα κάθε μαθήματος θα διαφέρουν παρέχοντας στον εκπαιδευόμενο μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων και ζητημάτων σχετικών με τη διαχείριση, αναγνώριση και αξιολόγηση των ανθρώπινων πόρων. Οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να ενισχύσουν τις θεωρητικές δεξιότητες και τις πρακτικές τους γνώσεις που είναι απαιτούμενες στο σύγχρονο κόσμο της Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα MMEHR Πολυπολιτισμική αναγνώριση και αξιολόγηση των Ανθρωπίνων Πόρων - Βιομηχανία 4.0 διατίθεται με τη μορφή Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων MOOC «Massive Open Online Course» 2. Σύμφωνα με την Ατζέντα εκσυγχρονισμού της ΕΕ για το 2011 που ενισχύει τη διά βίου μάθηση μέσω της δημιουργίας ευέλικτων μαθησιακών διαδρομών, το MMEHR προωθεί την ανάπτυξη των τρόπων αύξησης του ποσοστού απασχολησιμότητας. Η ολοκλήρωση του MOOC για εκπαιδευτές και μαθητές θα τους προσφέρει ποιοτικές δεξιότητες και ικανότητες και, κατά συνέπεια, μια πολύτιμη ευκαιρία για πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Το εκπαιδευτικό μάθημα θα αποτελείται από τις ακόλουθες ενότητες:

Εκπαιδευτική ενότητα 1 Πολυπολιτισμικότητα και μετανάστευση
Εκπαιδευτική ενότητα 2 Πολιτιστική ταυτότητα και ποικιλομορφία
Εκπαιδευτική ενότητα 3 Πολυπολιτισμικότητα και ανθρώπινο δυναμικό
Εκπαιδευτική ενότητα 4 Διαπολιτισμική εκπαίδευση και αγορά εργασίας
Εκπαιδευτική ενότητα 5 Διαχείριση πολιτιστικής ποικιλομορφίας και πολιτικές
Εκπαιδευτική ενότητα 6 Επικοινωνιακές/διαπροσωπικές δεξιότητες και πολιτιστική ποικιλομορφία
Εκπαιδευτική ενότητα 7 Διαχείριση ανθρώπων
Εκπαιδευτική ενότητα 8 Υπεύθυνος Ανθρώπινου Δυναμικού & Ψηφιακές Δεξιότητες

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα MMEHR θα είναι διαθέσιμο διαδικτυακά και θα είναι ελεύθερα προσβάσιμο στους τελικούς χρήστες. Οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν πρόσβαση στις ενότητες του μαθήματος και θα μπορούν να συνεχίσουν από μία ενότητα στην ακόλουθη, υποχρεωτική μετά την επιτυχή συμπλήρωση του ερωτηματολογίου αξιολόγησης στο τέλος κάθε ενότητας. Σε περίπτωση ανεπιτυχούς ολοκλήρωσης μιας ενότητας, ο εκπαιδευόμενος έχει τη δυνατότητα να την παρακολουθήσει όσες φορές χρειαστεί.

Μια ενότητα μπορεί να αποτελείται από 5 υπο-ενότητες που πρέπει να αναπτυχθούν σύμφωνα με το προτεινόμενο πρότυπο. Η προτεινόμενη δομή για κάθε ενότητα θα αντιπροσωπεύει τις ακόλουθες πτυχές με σαφή και διαφανή τρόπο:

• Εισαγωγή στην ενότητα (περιγραφή και γενικός στόχος)
• Επιμέρους στόχοι της ενότητας
• Μέθοδοι μάθησης και μεθοδολογία ανάπτυξης
• Μαθησιακά αποτελέσματα μετά την ολοκλήρωση

Το περιεχόμενο θα πρέπει να αναπτυχθεί με επαρκή και επεξηγηματικό τρόπο που θα επιτρέπει στους τελικούς χρήστες να κατανοούν πλήρως και να αποκτούν τις αντίστοιχες γνώσεις και δεξιότητες.

Οι Τεχνικές Κατευθυντήριες Οδηγίες MMEHR παρέχουν την σύνδεση των εκχωρημένων ενοτήτων με τα ευρήματα και τις συγκεκριμένες οδηγίες ποιότητας και προτάσεις, και περιέχονται σε ένα ολόκληρο κεφάλαιο αφιερωμένο στην ανάπτυξη του προγράμματος κατάρτισης ανθρώπινου δυναμικού MMEHR (Προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές για τις πολυπολιτισμικές μεθόδους αναγνώρισης και αξιολόγησης ανθρώπινου δυναμικού 4.0). Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι αυτές είναι μόνο ενδεικτικές συστάσεις και κάθε εταίρος θα πρέπει να διερευνήσει περαιτέρω και να τροποποιήσει το μαθησιακό περιεχόμενο των επιλεγμένων ενοτήτων.

• Deadrick, D. & Stone, D. (2014). Human resource management: Past, present, and future. Human resource management review. 24(3): 193-195
• Hammer Emily Ehrlich (2018). Teaching Human Resource Management: Approaches to Teachings’ Impact on the Job Search. West Texas A&M University, USA
• Herman, S. J. (2008). Teaching Contemporary Human Resource Management. Journal of Management Education, 32(2), 143–145
• IBE-UNESCO (UNESCO International Bureau of Education). 2016. “What makes a quality curriculum?”, 41p.  Available at: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000243975
• Malcolm S. Knowles. The Adult Learner: A Neglected Species. Houston: Gulf Publishing Company, 1973. 198 pp